یکی از رایجترین نگرانیهای والدین جدید این است:
«اگر نوزادم را زیاد بغل کنم، بدعادت میشود؟»
سالها این باور وجود داشت که بغلکردن زیاد باعث لوس شدن نوزاد و وابستگی شدید او میشود. اما تحقیقات جدید علمی کاملاً عکس این ادعا را ثابت کردهاند. نوزاد نهتنها با بغلکردن زیاد بدعادت نمیشود، بلکه این تماس بدنی برای رشد مغزی، عاطفی و جسمی او ضروری است.
در این مقاله با پشتوانه علمی بررسی میکنیم که چرا بغلکردن یکی از نیازهای اساسی نوزاد است و چه زمانی ممکن است موجب وابستگی ناسالم شود.
چرا نوزاد نیاز طبیعی به بغل کردن دارد؟
نوزاد پس از ۹ ماه زندگی در محیط گرم، تاریک و امن رحم مادر به دنیا میآید.
در رحم:
- صدای ضربان قلب مادر
- حرکتهای مداوم
- تماس دائمی
- گرما
وجود داشته است. بنابراین بغلکردن بهترین چیزی است که این احساس آشنا را برای او بازسازی میکند.
برای نوزاد، بغلکردن یک نیاز بیولوژیک است، نه یک عادت.
بغلکردن زیاد چه فوایدی برای نوزاد دارد؟ (شواهد علمی)
بغل کردن نوزاد، قطعا با مزایای زیادی همراه است. از جمله:
1. تقویت رشد مغز
تماس پوستی و آغوش موجب ترشح هورمون اُکسیتوسین میشود؛
این هورمون:
- ارتباطات عصبی مغز را تقویت میکند.
- به رشد شناختی بهتر کمک میکند.
- یادگیری و حافظه را افزایش میدهد.
نوزادانی که بیشتر در آغوش قرار میگیرند، معمولاً آرامتر و هوشیارتر هستند.
2. کاهش گریه و بیقراری
مطالعات نشان دادهاند نوزادانی که روزانه مدت بیشتری در آغوش والدین هستند:
- تا ۴۰٪ کمتر گریه میکنند.
- شبها بهتر میخوابند.
- احساس امنیت بیشتری دارند.
3. تنظیم دما، تنفس و ضربان قلب
تماس پوستی مادر با نوزاد به تنظیم عملکردهای حیاتی کمک میکند.
این روش مخصوصاً برای نوزادان نارس اثر فوقالعادهای دارد.
4. تقویت پیوند عاطفی
بغلکردن زیاد رابطه عاطفی قویتری ایجاد میکند و باعث میشود نوزاد:
- اعتماد بیشتری نسبت به دنیا پیدا کند.
- اضطراب کمتری داشته باشد.
- احساس امنیت پایدار بسازد.
5. کاهش سطح استرس در نوزاد
هورمون استرس (کورتیزول) در نوزاد با آغوش مادر کاهش مییابد.
این موضوع برای رشد روانی آینده کودک بسیار مهم است.
همین طور بخوانید: چه چیزی باعث آکنه نوزاد میشود؟
آیا نوزاد با بغلکردن زیاد لوس و بدعادت میشود؟
پاسخ علمی: خیر، تا ۱ سالگی نوزاد با بغلکردن زیاد بدعادت نمیشود.
نوزاد زیر یک سال توانایی «دستکاری عاطفی» ندارد؛ یعنی نمیتواند گریه کند تا شما را کنترل کند. گریه او فقط یک پیام است:
«به کمک نیاز دارم.»
در این سن، هر بار پاسخ دادن به گریه نوزاد باعث:
- افزایش حس اعتماد
- کاهش اضطراب
- شکلگیری پیوند عمیق
- رشد مغز سالم
میشود.
بنابراین هرگز نگران بدعادت شدن در ماههای اول نباشید.
چه زمانی احتمال وابستگی ایجاد میشود؟
بعد از ۱۲ ماهگی، نوزاد کمکم مفهوم «خواسته داشتن» را درک میکند.
از این سن به بعد:
- اگر هنگام هر گریه کوچک سریع بغل شود،
- بدون قاعده و در هر شرایطی آغوش بگیرد،
- یا خوابیدن فقط با بغل ممکن باشد،
ممکن است وابستگی زیاد ایجاد شود.
اما حتی در این سن هم بغلکردن اشتباه نیست؛ فقط باید برنامهریزیشده باشد.
چطور هم نیاز نوزاد را تأمین کنیم، هم وابستگی ایجاد نشود؟
برای این که هم بتوانید نیاز کودک به بغل کردن را برطرف کرده و هم این که از ایجاد وابستگی زیاد پیشگیری کنید، یک سری نکات ساده برای شما داریم:
1. آغوش کافی، ولی در زمانهای مناسب
در ماههای اول هیچ محدودیتی وجود ندارد.
بعد از یک سالگی:
- هنگام ترس
- بیماری
- خوابآلودگی
- تب
- نیاز عاطفی
بغلکردن لازم و طبیعی است.
2. جایگزینهای آرامسازی ایجاد کنید
برای کودک بالای یک سال:
- نوازش
- تماس چشمی
- نشستن کنار کودک
- بازیهای کوتاه آرامساز
- استفاده از اسباببازی آرامبخش
میتواند جایگزین بغل دائمی شود.
3. تقویت استقلال تدریجی
بعد از یکسالگی، کودک کمکم میتواند یاد بگیرد:
- خودش بنشیند و بازی کند
- خودش بخوابد
- برای مدتی کوتاه بدون والدین سرگرم شود
این کار باید کاملاً تدریجی باشد.
چگونه بفهمیم نوزاد بغل میخواهد یا چیزی دیگر؟
گاهی علت گریه چیز دیگری است:
| نشانه | علت احتمالی |
| دست بردن به دهان | گرسنگی |
| بیقراری بعد از شیرخوردن | نفخ |
| بیتابی با تکان دستوپا | نیاز به خواب |
| گریه ناگهانی | ترس / تحریک بیش از حد |
| گریه همراه سفت شدن شکم | کولیک |
| آرام شدن در آغوش | نیاز عاطفی |
اگر نوزاد با بغل کردن فوری آرام میشود، یعنی دلیل گریه نیاز عاطفی است.
آیا همیشه باید نوزاد را بغل کنیم؟
برای نوزاد زیر ۶ ماه: تقریباً بله
برای ۶ تا ۱۲ ماه: بیشتر مواقع
برای بالای ۱۲ ماه: با برنامه و محدودیت معقول
خلاصه و نتیجهگیری
بغلکردن زیاد تا یکسالگی، نهتنها بدعادت نمیکند بلکه برای رشد مغزی و عاطفی ضروری است.
نوزاد به آغوش والدین نیاز بیولوژیک دارد، همانطور که به غذا و خواب نیاز دارد.
تماس، امنیت ایجاد میکند و استرس نوزاد را کاهش میدهد.
بعد از یکسالگی باید کمی نظم اضافه کرد تا وابستگی ناسالم شکل نگیرد.
بنابراین:
نوزاد را هرچقدر لازم است بغل کنید؛ این نشانه عشق و رشد سالم اوست، نه بدعادت شدن.
